sobota, 17 marca 2012

O tożsamości, kobietach i Paszczaku.

"Starał się być Paszczakiem, którego wszyscy lubią i starał się być Paszczakiem, którego nikt nie lubi. Lecz co z tego, kiedy i tak ciągle był tylko Paszczakiem, który wszystko robi, jak może najlepiej, ale nic mu naprawdę dobrze nie wychodzi."
Tove Jansson, "Dolina Muminków w listopadzie", wyd. Nasza Księgarnia, Warszawa, 1990r., str.36.
Wraz z wiosną powracam do Doliny Muminków, chociaż w sumie powracam z wiosną w wiele miejsc. Dzisiaj akurat tam.
"Dolina Muminków w listopadzie" trafia w nastrój, w którym Liritio nie lubi świata. Zdarza się najlepszym. I proszę, oto Paszczak, Filifionka, i Włóczykij, który głownie odchodzi. Książki Tove Jansson to bezpudłowe ukojenie, kiedy nachodzi mnie ten zgubny nastrój.

Ostatnio z lekkim niepokojem analizowałam fakt, że wśród ulubionych bohaterów literackich Liritio nie ma ani jednej kobiety. Trafiłam na kilku blogach na listy dziesięciu ulubionych postaci kobiecych, zabawa początek ma tutaj.
Wybieranie "ulubieńców" to czynność, której oddaję się raczej niechętnie, ale tutaj zadziwiła mnie całkowita pustka w preferencjach. Kiedy ktoś rzuca pytanie "ulubione postaci literackie", Liritio odpowiedź może zaterkotać bez zająknięcia, a przynajmniej jej początek: "Lucas Corso...".
I jakkolwiek niepełna ewentualna lista, którą w bólach mogłabym może utworzyć, po głębokim zastanowieniu widzę, że kobiet na niej nie ma.
Może po prostu kobiet nie lubię? Nie, to nie to.
Może więc problem leży w kobietach, które są bohaterkami książek... W dużej części prozy dawnej panie rozpisane są na jedno kopyto, figurantki bez charakteru. Albo mimotyczne, romantyczne i pełne westchnień, albo mroczne femme fatale.
A weźmy pierwszy z brzegu przykład, który nieco bardziej kobiecy charakter angażuje, chociażby książki sióstr Bronte. Kocham "Wichrowe Wzgórza", ale Katy nie jest postacią, którą bym uwielbiała.
Nawet wpadająca od razu do głowy Scarlett... Czy ja naprawdę tak ją lubię? Z jej wieczną pogonią za czymś, co nie daje jej szczęścia i upartym zamknięciem na to, co może być dla niej dobre, na prawdę o samej sobie? Niekoniecznie.
Czuję sympatię do wielu bohaterek literackich, bardzo wielu nawet. Ale żadna z nich mnie bardziej jakoś nie porywa. Jakbym naprawdę musiała wybierać to może... Może Hatsumomo z "Wyznań Gejszy" Arthura Goldena?
Przy całej beznadziei faktu, że nie jestem w stanie naprawdę "wciągnąć się" w naturę kobiet przedstawianych w literaturze, przynajmniej wiem na pewno, że kobiety tworzone przez Tołstoja znalazłyby się na pewno na szczycie listy AntyTop10. Tak, tak, z Kareniną na samej górze. Możecie uznać to za dowód mojego negatywnego nastawienia.

Temat podjęty bez okazji, chociaż może na fali 8ego marca? W każdym razie doprowadził mnie do wniosku kolejnego: nie umiem uświadomić sobie istnienia jakiekolwiek postaci literackiej, z którą bym się utożsamiała. Ani jednej, mniejsza już o płeć.
Chociaż faktem jest, że osoba jednej pisarki byłaby przeze mnie w tym momencie wymieniana. Ale pani żyła naprawdę, nie była tworem wyobraźni i już od dawna uważam, że jestem do niej mocno podobna. Ale o niej innym razem.
Jednak postać literacka? Nawet Paszczak nie pasuje... Koniec świata po prostu.

A Wy? Potraficie utożsamić się w dużej części z jakąś postacią literacką? W stopniu małym, fragmentarycznie, potrafię i ja, ale dążąca do całości tożsamość jakoś mi przez myśl przejść nie może.

6 komentarze:

Chihiro pisze...

Jeśli się utożsamiam, to także fragmentarycznie, nie byłam w stanie całościowo. Żadna postać nie przypomina w całokształcie mnie.

Postacie kobiece... Ja w ogóle nie mam ulubionych bohaterów, ale jeśli bym miała zwrócić uwagę na bohaterki, to z pewnością bohaterka powieści "Free Food for Millionaires" Min Jin Lee znalazłaby się w rankingu postaci, do których czuję największą sympatię. Wspaniała dziewczyna, nie bez wad, ale z charakterem. Mogłabym się z nią zaprzyjaźnić. O innych musiałabym pomyśleć...

liritio pisze...

To jest problem, niby tacy niepowtarzalni jesteśmy. Ale z drugiej strony, gdyby nożyczki mi dać, zapewne ulepiłabym siebie z wielu, może zbyt wielu pań. I panów też. Tyle, że nie o to chodzi w utożsamianiu się.

"Free Food for Millionaires", pisałaś o tym na blogu zapewne? Muszę nadrobić, ostatnio bywałam zapóźniona z tym, co chciałam. Ale powoli odzyskuję czas i miejsce.

Ulubiona bohaterka, właśnie charakter jest często przeszkodą, feministycznie może to wyjdzie, ale mężczyzn lepiej przedstawiali kiedyś i mam wrażenie, nadal przeważa ciekawa konstrukcja panów. W kinie to dość wyraźnie widać. Ale może ja się czepiam, albo jakieś młodociane zapędy przesłaniają mi intrygujące aspekty postaci kobiecych? Sama już nie wiem.

Chihiro pisze...

Masz rację, nie o to. Chodzi też o pewne naśladownictwo, może poszukiwanie autorytetu. Tego nie znajduję w jednej postaci. Kiedyś chciałam być jak Polyanna, ale mi szybko przeszło :)

Nie pisałam na blogu o "Free Food...", ale w Archipelagu, w numerze... niech zerknę... drugim (jak to dawno temu było!).

Hmm, nie wydaje mi się, by kiedyś lepiej przedsatwiano mężczyzn - może masz za wysokie wymagania? Ja, przyznam, nie szukam w książkach wyrazistych postaci. Teraz też tendencja jest taka, że charakter postaci nie jest taki istotny, to mają być zwykli ludzie, nie Bohaterowie, jak nam to wmawiano na lekcjach polskiego.

liritio pisze...

Może miałam na myśli nie tyle "lepiej", co pełniej. Bohaterów nierzeczywistych w książkach nie szukam, szukam postaci, do której bym zwyczajnie chciała wracać. Kobiecych jest takich bardzo mało.
A w literaturze dawniejszej siłą rzeczy charaktery męskie były bardziej zróżnicowane, oni mogli mieć więcej ról w społeczeństwie.
A może mam za wysokie wymagania :)

Porzadek_alfabetyczny pisze...

Dałaś mi do myślenia. Dzięki za świetny tekst.

liritio pisze...

Kłaniam się i na przyszłość polecam :)

Prześlij komentarz